- ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΜΟΥΤΣΟΣ
- Παρ, 10/02/2023 - 00:00
Τριώδιο! Μία περίοδος αγαπητοί μας Χριστιανοί, δυστυχώς παρεξηγημένη από τους περισσότερους..., Μία λέξη η οποία ακούγοντάς την, φέρνει στο μυαλό μας το καρναβάλι, την διασκέδαση, το φαγοπότι και το ξεφάντωμα... Μήπως όμως Τριώδιο δεν είναι τίποτε απ΄ όλα αυτά; Μήπως δεν έχουμε πάρει στα σοβαρά άραγε, αυτήν την Κατανυκτική Εκκλησιαστική περίοδο και νομίζουμε ότι το Τριώδιο και όλη η περίοδος προ του Πάσχα, δεν έχει ιδιαίτερη σημασία και αποτελεί μία ευκαιρία για να εκτονωθούμε, να διασκεδάσουμε, και να γυρίσουμε στην συνέχεια στις διάφορες φροντίδες και ασχολίες μας;
Όχι!! Τριώδιο αγαπητοί μας δεν σημαίνει τίποτε απ' όλα αυτά... Το Τριώδιο και ολόκληρη η Αγία και Μεγάλη Σαρακοστή είναι ένα πνευματικό ταξίδι που προορισμός του είναι το Πάσχα η «Εορτή των Εορτών». Και όπως όταν κάποιος ξεκινάει ένα ταξίδι, πρέπει να ξέρει που πηγαίνει, έτσι συμβαίνει και με το Τριώδιο. Είναι το ταξίδι εκείνο που από Κυριακή σε Κυριακή μας οδηγεί στην νύχτα της Αναστάσεως «την Σωτήριο, τη Φωταυγή, και Λαμπροφόρο». Τριώδιον είναι μια πνευματική και κατανυκτική πορεία 70 ημερών προς το Άγιον Πάσχα! Άρχισε λοιπόν από την Κυριακή του Τελώνου και του Φαρισαίου το πνευματικό αυτό ταξίδι και από τον Εσπερινό του Σαββάτου, εμφανίστηκε στα Ιερά αναλόγια το Λειτουργικό βιβλίο της Σαρακοστής που λέγεται Τριώδιο. Στο βιβλίο αυτό περιλαμβάνονται όλες οι Ακολουθίες από την Κυριακή Τελώνου και Φαρισαίου, μέχρι και το Μεγάλο Σαββάτο λίγο πριν την τελετή της Ανάστασης. Παράλληλα με τους ύμνους που ψάλλονται από το βιβλίο αυτό, διαβάζονται στους Ιερούς Ναούς μας και οι σχετικές περικοπές από το Ιερό Ευαγγέλιο οι οποίες είναι αφιερωμένες στο Θεμελιώδες γεγονός της μετάνοιας και της επιστροφής μας κοντά στον Ιησού Χριστό κάτι που αποτελεί την ουσία και το νόημα ολόκληρης της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Η Ιερή υμνολογία, η Βυζαντινή ψαλμωδία, και η Θεία λατρεία γενικά τής Εκκλησίας, μαζί με την ανάγνωση των Γραφών και το Θείο κήρυγμα είναι τα Ιερά γράμματα και η παιδεία των Ορθοδόξων. Για εμάς τους Έλληνες είναι και η εθνική μας γλώσσα, γιατί όλα αυτά είναι γραμμένα στα Ελληνικά, όπως και η Αγία Γραφή και οι ιερές Ακολουθίες. Όλη η περίοδος τού Τριωδίου για τους Ορθοδόξους Χριστιανούς είναι καιρός Μετανοίας, Προσευχής και Νηστείας. Γι' αυτό κι από την ημέρα που ανοίγει το Τριώδιο, ο κάθε πιστός προσεύχεται κατανυκτικά και ψάλλει: «Της Μετανοίας άνοιξόν μοι πύλας, Ζωοδότα».
Η πρώτη Κυριακή του Τριωδίου αναφέρεται στην Παραβολή του Τελώνου και του Φαρισαίου και τονίζει ότι η ταπείνωση είναι η απαραίτητη ηθική αξία την οποία πρέπει να καλλιεργήσουμε, αφού Εκείνος ο οποίος μας την δίδαξε την εφάρμοσε πρώτος με το παράδειγμα Του, γενόμενος ο ίδιος η Άκρα Ταπείνωση επάνω στο ξύλο του Σταυρού!
Η δεύτερη Κυριακή του Τριωδίου του Ασώτου υιού και του σπλαγχνικού Πατέρα, μας θυμίζει τον Πατέρα Εκείνον που υπακούοντας στο θέλημα του γιου του, του δίνει την περιουσία που του ανήκε, για να την ξοδέψει ασυλλόγιστα και να καταλήξει έρημος, φτωχός, γυμνός και πεινασμένος και να επιζητήσει και πάλι την πατρική στοργή και αγκαλιά. Στο πρόσωπο του Πατέρα διακρίνουμε τον Εύσπλαχνο Θεό, και στο πρόσωπο του ασώτου υιού διακρίνουμε τους εαυτούς μας, οι οποίοι ζητούμε την ελευθερία μας μακριά και έξω από την Εκκλησία και που επαναστατούμε έναντι του Θεού καθημερινά επειδή νοιώθουμε ότι η ζωή μας κοντά Του μας πνίγει και μας υποτιμά. Ευτυχώς που η αγκαλιά του Εσταυρωμένου Πατέρα μας, είναι μόνιμα ανοικτή και μας περιμένει για να μας γιατρέψει τις πληγές που μας προξενεί η αμαρτία και η απομόνωση από Εκείνον.
Την τρίτη Κυριακή των Απόκρεων ενώ στις δύο προηγούμενες Κυριακές μάθαμε ότι πρέπει να ταπεινωθούμε και να επιστρέψουμε στον Θεό, τώρα θυμόμαστε την μέλλουσα Κρίση από Την οποία δεν θα μπορέσει να ξεφύγει κανείς. Είναι μία προειδοποίηση η Ευαγγελική Περικοπή της Κυριακής της Αποκριάς για το Δικαστήριο που θα μας δοξάσει η θα μας καταδικάσει.
Και φτάνουμε στην τέταρτη Κυριακή της Τυρινής, όπου από τα χείλη του Χριστού μας ακούμε ότι απαραίτητη προϋπόθεση για την εκ μέρους του Θεού συγχώρηση των σφαλμάτων μας, είναι η συγχωριτικότητα που θα δείξουμε απέναντι σε ΄κείνους που έσφαλαν και η επιστροφή στην αγάπη, την ενότητα, στην σύμπνοια, στην αδελφοσύνη, στην αλληλοκατανόηση.
Αυτά είναι τα μηνύματα των τεσσάρων πρώτων εισαγωγικών Κυριακών του Τριωδίου, η Προσευχή και η Ταπείνωση, η Μετάνοια, η Μέλλουσα κρίσι, και ο απωλεσθείς Παράδεισος. Έτσι βλέπουμε ότι η Εκκλησία μας προσφέρει σταδιακά ένα συγκεκριμένο τρόπο ψυχικής ανάβασης, μια σκάλα πνευματικής ανόδου στην οποία αν στηριχτούμε θα συσταυρωθούμε και θα συναναστηθούμε με τον Σταυρωμένο και Αναστημένο Χριστό!
Το Δεύτερο μέρος του Τριωδίου αποτελείται από έξι εβδομάδες και έχει πέντε Κυριακὲς: Α΄Νηστειών (της Ορθοδοξίας), Β΄Νηστειών (Αγίου Γρηγορίου Του Παλαμά), Γ΄ Νηστειών (Σταυροπροσκυνήσεως), Δ΄Νηστειών (Αγ. Ιωάννου της Κλίμακος), Ε΄ Νηστειών (Οσίας Μαρίας της Αιγυπτίας) και λέγεται Μεγάλη Τεσσαρακοστή αρχίζει την Καθαρά Δευτέρα και τελειώνει το Σάββατο του Λαζάρου, είναι δε περίοδος προετοιμασίας και πνευματικής κάθαρσης των πιστών.
Τέλος το Τρίτο μέρος του τριωδίου είναι η Αγία και Μεγάλη Εβδομάδα, που αρχίζει με την Κυριακή των Βαΐων και τελειώνει το Μέγα Σάββατο. Είναι μεν το μικρότερο τμήμα, αλλά το ιερότερο και αγιότερο, αφού την εβδομάδα αυτή βιώνουμε τα μεγάλα κατορθώματα του Δεσπότου Χριστού. «Δεύτε προσκυνήσωμεν, προσκλαύσωμεν και προσπέσωμεν τω υπὲρ ημών παθόντι και ταφέντι Χριστώ τω Θεώ».
Αυτό λοιπόν αγαπητοί μας αδελφοί είναι το Τριώδιο. Είναι μία αγία περίοδος 70 ημερών. Μία περίοδος που η Αγία Εκκλησία μας το μεγάλο αυτό Σχολείο του Θεού, προσπαθεί να προετοιμάσει τους μαθητές της, δηλαδή τους Ορθόδοξους Χριστιανούς μας, για να εορτάσουν κατάλληλα τα άχραντα Πάθη και την ένδοξη Ανάσταση του Χριστού μας! Και όπως στο Δημοτικό Σχολείο οι μαθητές στις πρώτες τάξεις δεν μαθαίνουν ανώτερα μαθηματικά και δεν διαβάζουν «Όμηρο ή Πλάτωνα» και άλλους Αττικοὺς συγγραφείς, αλλά μαθαίνουν πρώτα τα εύκολα, το Αλφαβητάριο και σιγά-σιγά προχωρούν στα δύσκολα, έτσι και εμείς οι μαθητές του Χριστού, οι Χριστιανοί την περίοδο του Τριωδίου σιγὰ-σιγὰ μυούμαστε στο μεγάλο μυστήριο του Πάθους και της Αναστάσεως του Κυρίου μας Ιησού Χριστού! Είναι λοιπόν η πλέον Κατανυκτική περίοδος της λατρευτικής ζωής της Εκκλησίας μας. Μην την βεβηλώνουμε με ξεφαντώματα και μασκαρέματα..., με Διονυσιακές τελετές καρνάβαλους κ.λ.π., τα οποία αλλοιώνουν το πνεύμα του Τριωδίου. Ας γυρίσουμε την πλάτη μας και την καρδιά μας σε κάθε είδους ξενόφερτες εκδηλώσεις και αμαρτωλές καταστάσεις. Και να μην συμμετέχουμε βέβαια σε καρναβαλικές εκδηλώσεις, οι οποίες κτυπούν δυστυχώς και τις πόρτες της πόλης μας και είναι κατάλοιπα ειδωλολατρικά... Ας προστρέξουμε στις Εκκλησίες μας αυτή την Ιερή περίοδο, διότι ο Χριστός και η Εκκλησία Του αποτελεί ξανά την έσχατη και μοναδική αναψυχή μας. Όλη η περίοδος του Τριωδίου πρέπει να είναι για εμάς τους Ορθόδοξους Χριστιανούς καιρός Μετανοίας, Προσευχής και Νηστείας. Η Αγία Ορθόδοξη Εκκλησία μας με τις κατανυκτικές Ιερές ακολουθίες της περιόδου αυτής μας βοηθά στο να ανακαλύψουμε Το νόημα Της, έτσι ώστε όλοι εμείς να καταλάβουμε ότι τίποτα δεν είναι τόσο όμορφο, τόσο βαθύ, και τόσο πλούσιο σε έμπνευση όσο αυτό που η Ορθόδοξη Εκκλησία , μας προσφέρει την Ευλογημένη αυτή περίοδο η οποία ήδη άρχισε να ευωδιάζει το Αναστάσιμο άρωμα μέσα από τον Ζωοδόχο Τάφο του Νεκραναστημένου Σωτήρα μας ΚΥΡΙΟΥ ΗΜΩΝ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ!
Αγαπητοί μας Χριστιανοί, με την χάρη του Τριαδικού Θεού, εισήλθαμε ήδη για μία ακόμη φορά στην ευλογημένη περίοδο του Τριωδίου, η οποία πρέπει να ευωδιάζει από το άρωμα της Κατανύξεως και της Προσευχής. Της συντριβής της ταπεινοφροσύνης και της μετάνοιας. Και όχι των χορών, των διασκεδάσεων και των καρναβαλικών εκδηλώσεων... Τώρα δε μάλιστα αυτές τις δύσκολες και άφιλες ημέρες που διανύουμε μέσα στην δίνη της πνευματικής, ηθικής κρίσης, και της συνεχιζόμενης πανδημίας του κορωνοϊού, καθώς επίσης της οικονομικής δυσπραγίας και αβεβαιότητας για μέλλον της χώρας μας αλλά και των οικογενειών μας. Καλό, Ευλογημένο, Σωτήριο και Ψυχωφελές Τριώδιο σε όλους μας. Καλή περισυλλογή, καλή μετάνοια έτσι ώστε να έχουμε και καλή Ανάσταση!
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΤΕΛΩΝΟΥ ΚΑΙ ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ ΕΩΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΑΣΩΤΟΥ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΗΜΕΡΕΣ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ ΕΧΟYΜΕ ΚΑΤΑΛΥΣΗ ΠΑΝΤΩΝ ΛΟΓΩ ΤΗΣ ΕΝΑΡΞΗΣ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΥΚΤΙΚΟΥ ΤΡΙΩΔΙΟΥ!