Η ΗΛΕΙΑ ΜΕ ΣΥΓΚΙΝΗΣΗ ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΗΣΕ ΤΟΝ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΌ ΤΗΣ ΠΑΤΕΡΑ ΜΑΚΑΡΙΣΤΟ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΠΡΩΗΝ ΗΛΕΙΑΣ ΚΥΡΟ ΓΕΡΜΑΝΟ

Αναπαύεται εκ δεξιών του Θεού

Η Ηλεία αποχαιρέτησε μέσα σε κλίμα συγκινησιακά φορτισμένο τον πνευματικό της πατέρα τον Μακαριστό Μητροπολίτη πρώην Ηλείας κυρό Γερμανό, παρουσία του επιστήθιου φίλου του, Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ Ιερωνύμου.Κλήρος και λαός με ένα δάκρυ συνόδευσαν στην τελευταία του κατοικία τον επί 41 χρόνια ποιμενάρχη τους. Η εξόδιος ακολουθία στο ναό του Αγίου Νικολάου, εκεί που πριν από τέσσερις δεκαετίες έτυχε θερμής υποδοχής κατά την τελετή της ενθρόνισής του, έγινε υπό τον επιστήθιο φίλο του αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ.κ. Ιερώνυμο, ο οποίος δεν μπορούσε να κρύψει την συγκίνησή του, με την συμμετοχή πλειάδος Αρχιερέων.Ειδικότερα συμμετείχαν οι Μητροπολίτες Δωδώνης κ. Χρυσόστομο, Σπάρτης και Μονεμβασιάς κ. Ευστάθιος, Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ. Ιερόθεος, Πατρών κ. Χρυσόστομος, Κυθήρων κ. Σεραφείμ, Κορίνθου κ. Διονύσιος, Θηβών και Λεβαδείας κ. Γεώργιος, Άρτης κ. Ιγνάτιος, Ζακύνθου και Στροφάδων κ. Διονύσιος, Γλυφάδος κ. Αντώνιος, Θεσσαλιώτιδος κ. Τιμόθεος, Κεφαλληνίας κ. Δημήτριος, Λαρίσης και Τυρνάβου κ. Ιερώνυμος και οι θεοφιλέστατοι επίσκοποι Μεσαορίας εκκλησίας Κύπρου κ. Γρηγόριος και Ανδρούσης κ. Κωνστάντιος, ενώ προσήλθαν και τέλεσαν τρισάγια ο πρώην Μητροπολίτης Καλαβρύτων και Αιγιαλείας κ. Αμβρόσιος και Τριφυλίας και Ολυμπίας κ. Χρυσόστομος.Επίσης συμμετείχαν οι ιερείς της Μητρόπολης, μοναχές από τις μονές που στήριξε με κάθε τρόπο ο εκλιπών πρώην Μητροπολίτης, θεολόγοι, ψάλτες, προσωπικό Ιερών ναών και φυσικά πολλοί πιστοί που κατέκλυσαν τον Ι.Ν. Αγίου Νικόλαου.Στο Α' Κοιμητήριο του ΠύργουΣτο Α' Κοιμητήριο στον Πύργο έγινε ο ενταφιασμός της σεπτής σορού του, δίπλα από του Μακαριστού πνευματικού Πατρός τουΓερμανού (Γκούμα)

Το ιερό σκήνωμα του Μητροπολίτη πρώην Ηλείας και Ωλένης, έφτασε στο Α' Κοιμητήριο Πύργου με τη συνοδεία όλων των ιεραρχών, των ιερέων της Μητρόπολης Ηλείας και Ωλένης, καθώς και πλήθος πιστών που ακολούθησαν την πομπή. Έμπροσθεν της πομπής ήταν η φιλαρμονική Πύργου, ενώ τιμητικό άγημα του στρατού αποχαιρέτησε τον Μητροπολίτη πρώην Ηλείας και Ωλένης με πυροβολισμούς.Από νωρίς το πρωί Από νωρίς το πρωί της Πέμπτης είχαν ξεκινήσει στον Ιερό Ναό του Αγίου Νικολάου, οι ακολουθίες και τα αναγνώσματα για τον Μακαριστό Μητροπολίτη πρώην Ηλείας κυρού Γερμανού του Β'. Τελέστηκε Αρχιερατική Θεία Λειτουργία υπό του Σεβασμιότατου Μητροπολίτη μας κ. Αθανάσιου Β', ο οποίος ήταν φανερά συγκινημένος σε αυτό το τελευταίο αντίο του Πνευματικού του Πατέρα. Η προσέλευση δε των πιστών για την εξόδιο ακολουθία ξεκίνησε και αυτή από πολύ νωρίς, με πλήθος πιστών να ασπάζονται το ιερό σκήνωμα του μακαριστού Μητροπολίτη, έχοντας και αυτοί ένα δάκρυ στα μάτια, αφού δεν μπορούσαν να κρύψουν την μεγάλη συγκίνησή τους για την απώλεια του επί 41 έτη ποιμενάρχη τους.Οι ΕπικήδειοιΑρχιγραμματεύς της Ιεράς Συνόδου Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Ωραιών κ.κ. Φιλόθεος εκ μέρους της Ιεράς Συνόδου «Ένας άνθρωπος, πιστός στη ζωή του Χριστού ήταν ο πολυσέβαστος σε όλους Μακαριστός Μητροπολίτης πρώην Ηλείας Κυρός Γερμανός, κατά κόσμον Ιωάννης Παρασκευόπουλος, ο οποίος πλήρης ημερών μετέστη στη Βασιλεία του Θεού. Η όλη του ζωή μαρτυρούσε έξωθεν τη σχέση του με τον Χριστό. Απλός στην εμφάνιση, σεμνότατος στους τρόπους, επιεικής όπου χρειαζόταν και αυστηρός όπου επιβάλλετο, βαθύτατα πιστός, καλλιεργημένος, ευγενής, τίμιος, ακαταπόνητος, φλογερός όχι μόνο στα συναισθήματα αλλά και τους οραματισμούς αποτέλεσε μια σπάνια μορφή εκκλησιαστικού ανδρός η οποία διεζωγράφισε τη νεότερη εκκλησιαστική ιστορία της Εκκλησίας της Ελλάδος.

Αγωνίστηκε για την ενότητα της τοπικής εκκλησίας, είχε επίγνωση ότι κάθε εργασία του, γίνεται στο όνομα του Χριστού και του πληρώματος της τοπικής εκκλησίας, δηλαδή του λαού του Θεού. Γι αυτό αγωνιζόταν να διακονεί και να συνάγει, ενώνει τον λαό. Όχι να τον προκαλεί ή να τον διχάζει ή να τον σκανδαλίζει. Και γι αυτό ήθελε να τον διακονεί εικονίζοντας τον Χριστό τόσο ως προεστός της Θείας Ευχαριστίας όσο και με την προσωπική του άσκηση στην αγιότητα και με την πίστη του στην αποστολική, τη βιβλική και πατερική εκκλησιαστική παράδοση. Ο Μακαριστός Μητροπολίτης Κυρός Γερμανός συνεχίζοντας και επαυξάνοντας το έργο του αμέσου προκατόχου του Μακαριστού Αθανασίου του οποίου άλλωστε υπήρξε συνοδοιπόρος και πρώτος συνεργάτης προσέφερε ένα σπουδαιότατο κοινωνικό και φιλανθρωπικό έργο το οποίο συνίσταται σε γηροκομεία, άσυλα κατακοίτων, ορφανοτροφεία, οικοτροφεία, κατασκηνώσεις, βρεφονηπιακό σταθμό, σχολή βυζαντινής μουσικής και αγιογραφίας και λοιπά ιδρύματα τα οποία φιλοξενούν συνανθρώπους μας από όλη την Ελλάδα. ...Από την αρχή της ιερατείας του παρότρυνε τους Αρχιερείς να σπουδάσουν ώστε τελικά να αναβαθμιστεί το μορφωτικό επίπεδο του κλήρου της Ηλείας σε πολύ σημαντικό βαθμό. Ο Μακαριστός γέροντας ανέδειξε στελέχη της τοπικής εκκλησίας όπως τον στενό του συνεργάτη και κατόπιν διάδοχό του Σεβασμιότατο Μητροπολίτη κύριο Αθανάσιο ενώ άλλους συνεργάτες του προώθησε και προς την κεντρική διοίκηση της Εκκλησίας της Ελλάδος. Και νυν πολυσέβαστε Μακαριστέ γέροντα πορεύω την μακαρία οδό η οποία οδηγεί εκ του θανάτου εις την ζωήν. Σε συνοδεύουν σε αυτή την οδό η καλή μαρτυρία περί του προσώπου σου και οι ευχές του Μακαριοτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κυρίου Ιερωνύμου του λίαν αγαπητού και επιστηθίου φίλου και αδελφού σου και των Σεβασμιοτάτων Μητροπολιτών της Εκκλησίας της Ελλάδος».Μητροπολίτης Ηλείας και Ωλένης κ.κ. Αθανάσιος Β΄«Πένθιμες οι καμπάνες των εκκλησιών της Ιεράς Μητροπόλεώς μας δίνουν από άκρον σε άκρον τον καταθλιπτικόν άγγελμα της εις Κύριον εκδημίας του πνευματικού ημών πατρός και πρώην Μητροπολίτου Ηλείας Κυρού Γερμανού. Ο άνθρωπος του Θεού, ο καλός και συνετός οπλίτης της παρατάξεως του Κυρίου, ο πράος και ειρηνικός ιεράρχης, ο ακάματος εργάτης του Θείου λόγου και των έργων, ο χαμογελαστός Μητροπολίτης πρώην Ηλείας.

Πάντοτε και απανταχού τον συνόδευαν η ευλογία του Θεού και επεβρίθει ως εξαιρετική φυσιογνωμία εις την οποία ευστόχως συνήθισαν η βαθιά χριστιανική πίστη και η πολυμερής παιδεία, η αγάπη για την Πατρίδα, η αγνότης της συνειδήσεως και η αφοσίωσις εις το καθήκον, η υγιής και σύγχρονος αντίληψις των πραγμάτων και η ευστάθεια εις τας παραδόσεις, η ταπεινοφροσύνη και το επιβάλλον μεγαλείον, η ανεπιτήδευτος φιλανθρωπία και η αγαθότης της καρδίας, η πραότης και η χριστιανική αυστηρότης. Είχε αδαμάντινο χαρακτήρα, ήτο πρύτανης της ηθικής και της δικαιοσύνης ήταν το πρότυπο μέσα στην ιεραρχία, ενέπνεε τον σεβασμό και την εκτίμηση όλων. Δυναμικός στη θέληση και πληθωρικός στη δράση. Η δύναμη του χείμαρρος, πραγματικό λιοντάρι. Άγιε πνευματικέ και λατρευτέ μας πατέρα να είσαι βέβαιος ότι επί τη σεπτή σωρό σου όλοι όσοι σε εγνώρισαν έχουν αποθέσει δάκρυ ευγνωμοσύνης, σεβασμού και αγάπης ως ελάχιστη τιμή για τις μεγάλες προσφορές σου».Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Μεσαορίας κ.κ. Γρηγόριος εκ μέρους Εκκλησίας Κύπρου«Με ιερή συγκίνηση ίσταμαι ενώπιόν σας. Η προ δεκαπενθημέρου συνάντησίς μου μαζί του με τον σεπτό πατέρα και ευεργέτη εμού και των αδελφών μου καθώς και πολλών συμπατριωτών μου ήταν ευλογία. Ήρθαμε από τη νήσο των Αγίων την Κύπρο και λάβαμε ως παρακαταθήκη την ευλογία και τις παραινέσεις του γέροντος ιεράρχου. Και σήμερα τον κατευοδώνουμε για τις ουράνιες μονές. Κατά τη μακρά και ευδόκιμο εκκλησιαστική διακονία του ο αείμνηστος Μητροπολίτης Γερμανός ανέδειξε πολυτρόπως σίτον Χριστού κατά τη φράση του Αγίου Ιγνατίου του Θεοφόρου Επισκόπου της πολύπαθης Αντιόχειας: «Και αυξηθείς και ωριμάσας εν αγάπη ταπεινός εις καρτερίαν και υπομονή εθερίσθη όντως κατά καιρόν θεριζόμενος υπό του Ουρανίου γεωργού των ψυχών ημών. Ευχαριστώ τον Θεό που μέσα στην ανεξιχνίαστη πρόνοιά του με αξίωσε να γνωρίσω προσωπικά τον μακαριστό ιεράρχη από το 1985 τότε πρωτοετής φοιτητής στο Παν. Αθηνών και από τότε ως πατέρας παρακολουθούσε κάθε βήμα της πορείας μου στην εκκλησία πάντα με πατρική αγάπη και διάκριση. Ποιος άνθρωπος όταν τον πλησίαζε ευφορούμενος από πνεύμα ταπείνωσης και υπακοής δεν ευεργετείτο από την αγάπη την ευθύτητα την καθάρια σκέψη και το ορθόδοξο φρόνημα του αειδήμου γέροντος Μητροπολίτου Γερμανού; Τον ευχαριστούμε για όλη την πατρική του αγάπη».Αιδεσιμολογιώτατος Πρωτοπρεσβύτερος π. Ηλίας Παπαγγελής Γενικός Αρχιερατικός Επίτροπος Ι.Μ. Ηλείας«Πολυσέβαστέ μας γέροντα αλησμόνητε ποιμενάρχα μας κυρέ Γερμανέ στις 24 Οκτωβρίου 1981 εκ μέρους του εφημεριακού κλήρου ήμουν εγώ που είπα λίγα λόγια στην ενθρόνισή σου. Πέρασαν από τότε 41 χρόνια φωτισμένης ποιμαντορίας και πάλι σήμερα εγώ ίσταμαι ενώπιόν σου με πόνο ψυχής να απευθύνω τον ύστατο χαιρετισμό εκ μέρους όλων των ιερέων και διακόνων στον πανάξιο ποιμενάρχη μας κυρόν Γερμανό. Δεν προτίθεμαι τούτη την ώρα να παρουσιάσω το έργον σου γιατί είναι γνωστό σε όλους τους Ηλείους που σήμερα είναι εδώ και πονούν και ο καθένας έχει να πει έναν καλό λόγο, μόνο λέγω επειδή ήμουν πολύ κοντά σου, υπάρχουν κι άλλες αγαθοεργίες που δεν ήθελες να γίνουν γνωστές. Φτωχός ήλθες το 1981 και φτωχός φεύγεις σήμερα για τον ουρανό. Δεν ήθελες τιμές και δόξες. Ενθυμούμαι τούτη την ώρα μια περίσταση: όταν σου εδόθη κάποιο παράσημο στην Τρίπολη μόλις επέστρεφες μέσω της Λαμπείας επισκέφθηκες την κατασκήνωση της Λαμπείας και το έδωσες στους υπευθύνους της κατασκηνώσεως και τους είπες: Εγώ δεν θέλω παράσημα. Ένα κεράκι θέλω όταν πεθάνω στο φέρετρό μου. Γέροντα μου, κληρικοί, μοναστικές αδελφότητες, λαϊκοί, τρόφιμοι των ιδρυμάτων όπως τους αποκαλούσες Άρχοντα και Αρχόντισσα, μαθητές, φοιτητές, ασθενείς και τόσοι άλλοι πονεμένοι σε ευχαριστούμε. Θα είσαι για πάντα θρονιασμένος στις καρδιές μας».Μιχάλης Κατρίνης, Βουλευτής Ηλείας και Κοινοβουλευτικός Εκπρόσωπος ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής«Από προχθές το βράδυ, ο Μητροπολίτης πρώην Ηλείας και Ωλένης Γερμανός, δεν μένει πια εδώ. Αφήνει, όμως, για πάντα εδώ τις παρακαταθήκες του:Την απέραντη χριστιανική αγάπη που εξέπεμπε σε κάθε του λέξη, σε κάθε του κίνηση.Το τεράστιο κοινωνικό και φιλανθρωπικό του έργο, σε συνέχεια του μακαριστού Αθανασίου, ένα έργο που επεξέτεινε και κατέστησε σημείο αναφοράς στο πανελλήνιο.Ταξιδέψαμε μαζί του σε ένα όμορφο ταξίδι που ξεκίνησε στις 24 Οκτωβρίου του 1981, όταν χειροτονήθηκε Μητροπολίτης Ηλείας. Για 41 ολόκληρα χρόνια, μέχρι τις 3 Οκτωβρίου του 2022, όταν και λειτούργησε την τελευταία θεία λειτουργία του ως ποιμενάρχης στον ναό του Αγίου Νικολάου, έδωσε την καρδιά και την ψυχή του σε αυτό τον τόπο. Έναν τόπο που δεν εγκατέλειψε ποτέ, αφού όπως ο ίδιος είπε την ώρα του αποχαιρετισμού στο ποίμνιό του ''Θα παραμείνω εδώ, αφού και εγώ Ηλειώτης είμαι, στον Καρδαμά γεννήθηκα και στην Ηλεία μεγάλωσα''. Και αυτός ο τόπος που τόσο αγάπησε με προσήλωση και ανιδιοτέλεια αλλά και τόσο τον αγάπησε, τον αποχαιρετά σήμερα με συγκίνηση. Τον διατηρεί ο καθένας μας ζωντανό στη μνήμη του. Θυμάται τη σεβάσμια και πατρική αυτή φιγούρα στους σεισμούς του 1993, τις πυρκαγιές του 2007, σε όλες τις κρίσιμες στιγμές για την Ηλεία. Ο μακαριστός Μητροπολίτης Γερμανός ήταν πάντα εκεί, στα δύσκολα.

Με εμψυχωτικό και παρηγορητικό λόγο, με φιλανθρωπικό και κοινωνικό έργο, με προσφορά αγάπης και αλληλεγγύης προς όλους αδιακρίτως. Με ακλόνητη πίστη. Ήταν εκεί σε κάθε δύσκολη στιγμή για να προσφέρει ό,τι μπορούσε. Ήταν εκεί στις λύπες αλλά και στις χαρές. Με παρρησία, αλλά και στοργικότητα. Με καθαρό λόγο αλλά και εμβληματικές πράξεις. Πρωτοπόρος ο ίδιος, ανήσυχο πνεύμα, ζούσε όχι απλά στην εποχή του, αλλά μπροστά από την εποχή του. Αυτό αποδείχθηκε, όταν το 1996 δημιούργησε τον ραδιοφωνικό σταθμό της εκκλησίας, αλλά και όταν η Μητρόπολη Ηλείας ήταν από τις πρώτες μητροπόλεις σε όλη την Ελλάδα που απέκτησε ιστοσελίδα στο διαδίκτυο. Είχε ένα πλούσιο συγγραφικό έργο, αναδεικνύοντας ξεχωριστά λαογραφικά και ιστορικά στοιχεία της Ορθοδοξίας. Άφησε ένα ισχυρό φιλανθρωπικό και κοινωνικό αποτύπωμα στο τόπο μας, αποτύπωμα που αναγνωρίστηκε εντός και εκτός της Ιεραρχίας. Μέσα από τα ιδρύματα, από τις δράσεις για τη στήριξη των πασχόντων συνανθρώπων μας. Ίδρυσε και λειτούργησε ένα εκτεταμένο δίκτυο φιλανθρωπικών ιδρυμάτων που αποτελεί λαμπρό παράδειγμα για όλη την Εκκλησία στην Ελλάδα. Ήταν παρών με καθαρή καρδιά, καθαρό μυαλό και έτοιμος να στηρίξει κάθε έναν και καθεμία που είχε ανάγκη, κατά την επώδυνη περίοδο της μεγάλης οικονομικής κρίσης.

Ήταν παρών και είχε σαφείς θέσεις για την προστασία της δημόσιας υγείας, κατά την πρώτη περίοδο της πανδημίας, μια περίοδο αβεβαιότητας και αμφίθυμων απόψεων, ενώ υποστήριξε στη συνέχεια και τον εμβολιασμό. Χάρη σε αυτή του τη στάση, σώθηκαν ζωές. Ήταν παρών όταν χρειάστηκε να φιλοξενηθούν πρόσφυγες και μετανάστες, για να υποδεχθεί με την καρδιά του, με αυθεντική χριστιανική αγάπη, ψυχές κατατρεγμένες, φοβισμένες, ταλαιπωρημένες. Δίνοντας το σωστό παράδειγμα, με την οικειοθελή αποχώρησή του όταν συναισθάνθηκε ότι ήρθε το πλήρωμα του χρόνου, αφού όπως ο ίδιος είπε ''Τα χρόνια πέρασαν και τώρα αισθάνομαι ότι δεν μπορώ να συνεχίσω το έργο που μου ανέθεσε η Εκκλησία'', ανοίγοντας τον δρόμο για τον νέο ποιμενάρχη μας κ.κ. Αθανάσιο. Ακόμα και αυτή η πράξη της αποχώρησής του ήταν μια πράξη θυσίας και αγάπης για την τοπική Εκκλησία και τον λαό της Ηλείας.

Ο μακαριστός Μητροπολίτης Γερμανός έφυγε πλήρης ημερών. Ευτύχησε, όμως, εν ζωή να γίνει δέκτης της πλήρους αναγνώρισης και εκτίμησης όλων για το έργο και την προσφορά του. Σήμερα η Ηλεία έχασε ένα κομμάτι της ζωής και της ιστορίας της. Όλοι μας χάσαμε ένα φωτισμένο και ταπεινό Ιεράρχη, που μας δίδαξε ότι στο πέρασμά μας από αυτή τη ζωή, η αλληλεγγύη, η πίστη και η αγάπη πρέπει πάντα να μας συντροφεύουν. Τον αποχαιρετούμε και εμείς σήμερα με αγάπη. Αιωνία του η μνήμη και ανάπαυση εν σκηναίς δικαίων».

Παναγιώτης Αντωνακόπουλος, Δήμαρχος Πύργου

«Μεγάλη υπήρξε η απώλεια του μακαριστού Μητροπολίτη μας πρώην Ηλείας κυρού Γερμανού, του φιλαγίου, του φιλομονάχου και τετοιμημένου αρχιερέα. Πώς να μιλήσει κάποιος γι αυτή την τεράστια μορφή της ορθοδοξίας και της εκκλησίας. Είναι δύσκολα τα λόγια. Πώς να βρεις τις λέξεις για τη θλίψη και τον πόνο που έχουν στην καρδιά σήμερα οι Ηλείοι; Είναι δύσκολο ή ακατόρθωτο. Το έργο που έχει επιτελέσει η Μητρόπολη Ηλείας είναι υπεράνθρωπο. Η προσπάθεια που κατέβαλε ο μακαριστός ιεράρχης μας ήταν τιτάνεια. Τοιούτος ημίν έπρεπεν αρχιερεύς. Η προσωπική του ζωή υπήρξε διάφανη, προσεκτική, λιτή και πειθαρχημένη. Η ποιμαντική του διακονία πλουσιοτάτη. Ο καθημερινός βιος, ήταν μια μεγάλη αγκαλιά για κάθε πονεμένο, κατατρεγμένο, αδικημένο. Η αγάπη του για τον Θεό ανυπέρβλητη. Η αγάπη του για την πατρίδα αμείωτη. Η αγάπη του για τον τόπο και τον λαό ανεπανάληπτη. Δεν ήταν απλά ένας αγωνιστής, ήταν πρωταγωνιστής στα μεγάλα ζητήματα του τόπου. Όλοι τον θυμόμαστε και εγώ προσωπικά ως βουλευτής το 2001 με την αντιπροσωπεία στο Παν. Πατρών των δημάρχων της περιοχής και εγώ ως βουλευτής να διεκδικήσουμε, να οριστικοποιήσουμε την ίδρυση Πανεπιστημίου στην Ηλεία. Όλοι τον θυμόμαστε στην εξέδρα της μεγάλης συγκέντρωσης στα όρια Ηλείας – Αχαΐας για να γίνει τελικά ο δρόμος αυτός που έχει στοιχίσει χιλιάδες νεκρούς στην περιοχή. Δεν ήταν απλά ο θρησκευτικός ηγέτης. Ήταν ο ηγέτης στην περιοχή. Και αυτό νομίζω είναι η μεγάλη πρόκληση για την συνέχεια. Ο μακαριστός Μητροπολίτης μας ήταν ένας ευγενής άρχοντας και ένας ταπεινός ευεργέτης. Φιλόθεος, φιλάγιος, φιλάνθρωπος, φιλακόλουθος, φιλόξενος, φιλήσυχος και φιλομόναχος. Ήταν ένας αγωνιστής μοναχός. Με τεράστιο έργο».

Νεκτάριος Φαρμάκης Περιφερειάρχη Δυτικής Ελλάδας Στον επικήδειο λόγο του ο περιφερειάρχης Δυτικής Ελλάδας Νεκτάριος Φαρμάκης τόνισε χαρακτηριστικά: «Σεβασμιώτατοι Αρχιερείς, Σεβαστοί Πατέρες, Εντιμότατοι Άρχοντες,Φιλόχριστε Λαέ της Ηλείας,Αγαπημένε μας Πατέρα και πολυσέβαστε Ιεράρχη μας, Γερμανέ,Η σημερινή μέρα είναι δύσκολη για όλους μας.Γιατί είναι πάντα δύσκολο να χάνεις ένα πολύτιμο στήριγμα.Και εσύ, αγαπημένε μας Ιεράρχη, υπήρξες η προσωποποίηση του πιο ισχυρού στηρίγματος που είχε αυτός εδώ ο ιστορικός τόπος, επί δεκαετίες.Όλη σου η ζωή «μύριζε» Ηλεία. «Μύριζε» Χριστό και Ελλάδα!Συγχώρεσε, σεβαστέ μας Επίσκοπε, τη θλίψη και τη συγκίνηση που αισθανόμαστε, καθώς συγκεντρωθήκαμε να σε προπέμψουμε στην αιωνιότητα.Ξέρουμε καλά πως εσύ, ευρισκόμενος ήδη στο πλευρό του επουράνιου Πατέρα, θα μας έλεγες ότι αυτή η ζωή είναι μόνο μία διαρκής άσκηση με στόχο την αιώνια ζωή, την οποία εσύ ήδη ζεις.Αλλά, είμαι βέβαιος ότι καταλαβαίνεις επίσης, τη δική μας αδυναμία να ελέγξουμε τα συναισθήματά μας.Όπως πάντα καταλάβαινες όλες τις αδυναμίες μας και τις συγχωρούσες.

Ενώ παράλληλα καθοδηγούσες με σοφία τον κλήρο και τον λαό της Ηλείας, που τόσο πολύ τίμησες και τόσο πολύ σε τίμησε, στη μακρά πορεία της ποιμαντορίας σουΕίχα και εγώ την αγαθή τύχη της ευλογίας και των συμβουλών σου.Αισθάνομαι πως υπήρξα και εγώ ένα από τα πνευματικά σου παιδιά, γιατί από την πρώτη στιγμή με περιέβαλες με πατρική στοργή και με αγάπη.Αλλά και γιατί, οι πολύτιμες συμβουλές σου, μέσα από την ευθυκρισία, την εμπειρία, αλλά και την ακατάλυτη αγάπη σου για την προκοπή του τόπου μας, υπήρξαν φάροι πορείας για μένα.Θέλω να γνωρίζεις, σεβαστέ μου Δέσποτα, ότι αυτοί οι φάροι πορείας θα παραμείνουν αναμμένοι για πάντα.Δεν θα ξεχάσω ποτέ τα λόγια και τις συμβουλές σου.Και δεν θα προδώσω ποτέ τις δεσμεύσεις μου για διαρκή και σκληρό αγώνα, προκειμένου η Ηλεία να γνωρίσει την κοινωνική και οικονομική αναγέννηση που της αξίζει.Από σήμερα έχω έναν λόγο παραπάνω.Και αυτός ο λόγος είναι μία μεγάλη μορφή της σύγχρονης Ελληνικής Εκκλησίας, ένας ταπεινός ρασοφόρος μέσα στον οποίο χτυπούσε μία φλογισμένη καρδιά.Αυτός ο λόγος είσαι εσύ, μακαριστέ μας Γερμανέ.Διήνυσες μία μεγάλη πορεία επί Γης και ο Θεός προνόησε προτού σε πάρει κοντά του, να έχεις τιμηθεί από όλους. Και σε προσκάλεσε κοντά του τώρα, προκειμένου να διανύσεις στο δικό του πλευρό την Αγία και Μεγάλη Σαρακοστή και να γιορτάσεις στον προορισμό της αιώνιας ζωής την Ανάσταση που πλησιάζει.Αυτή η σκέψη γαληνεύει λίγο τη θλίψη και τον πόνο μας.Αναδεικνύει όμως και το δίκαιο αντίτιμο που αποδίδεται τελικά και σε αυτή τη ζωή, αλλά και στην επόμενη, από τον Δημιουργό μας.Δίκαιο αντίτιμο για τους Δίκαιους.Όπως εσύ, σεβαστέ μας Ποιμενάρχη.

Που πέρασες όλη την επί Γης ζωή σου στην υπηρεσία του Θεού και του Ανθρώπου.Που μέχρι τέλους παρέμεινες όρθιος και που με τη σοφία που σε διέκρινε, φρόντισες προτού αναχωρήσεις για το επουράνιο θυσιαστήριο να τακτοποιήσεις τα πάντα και να αφήσεις την Ιερά Μητρόπολη Ηλείας και Ωλένης σε άξια και ικανά χέρια.Που και τώρα και πάντα, θα προσεύχεσαι και θα πρεσβεύεις υπέρ ημών, ευρισκόμενος στο πλευρό του Πλάστη μας.Η μορφή και το έργο σου, θα παραμείνουν για πάντα ζωντανά.Ανεξίτηλα χαραγμένα στον τόπο και στις καρδιές των ανθρώπων του.Συνέχισε να μας συγχωρείς και να μας ευλογείς.Το ξέρεις. Θα το έχουμε πάντοτε ανάγκη.Αιωνία σου η μνήμη!».

Παύλος Παγκράτης, Πρόεδρος τοπικού παραρτήματος Ηλείας Πανελλήνιας Ένωσης Θεολόγων«Τα μέλη της Πανελληνίου Ενώσεως Θεολόγων μαζί με τα μέλη του παραρτήματος της Ηλείας αποχαιρετούμε τον αγαπητό μας, σεμνό, ταπεινό, ασκητικό και φιλόθεο μακαριστό Μητροπολίτη Ηλείας Κυρό Γερμανό. Ένα αληθινό κόσμημα της ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος. Ο μακαριστός ιεράρχης υπήρξε εξέχον και πολύτιμο μέλος της Ενώσεώς μας και θα παραμείνει στη μνήμη και την ψυχή όλων ως ένα πρότυπο φιλάνθρωπου πατέρα, ποιμένα και διδασκάλου αφιερωμένο ολοκληρωτικά με βαθιά πίστη και εκκλησιαστική αγάπη στο έργο του Χριστού. Εμείς οι Θεολόγοι δεν θα ξεχάσουμε ποτέ ότι όποτε χρειάστηκε ο μακαριστός στάθηκε πάντοτε ως δραστήριο μέλος της Ενώσεώς μας πρόθυμος βοηθός και άοκνος συμπαραστάτης στους αγώνες που διεξήγαγε η Πανελλήνια Ένωση Θεολόγων επί δέκα συναπτά έτη για τη διατήρηση της σχολικής διδασκαλίας στα πλαίσια της ορθόδοξης χριστιανικής παραδόσεως. Τα θεολογικά συνέδρια, οι ημερίδες και οι διαλέξεις που οργάνωνε στη Μητρόπολή του, δείχνουν την αγωνία του για τα θεολογικά γράμματα και την κατηχητική μέριμνα των κληρικών, των θεολόγων, των εκπαιδευτικών και γενικά του ποιμνίου του. Όποιος επισκεπτόταν την επαρχία του και ρωτούσε για τον Μητροπολίτη Γερμανό σύσσωμο το ποίμνιό του μιλούσε για τον αγαπημένο πατέρα τον σοφό, ταπεινό, άοκνο και επιεική διδάσκαλο τον λόγο του Θεού αλλά και για τον υπηρέτη του ποιμαντικού και αγαπητικού έργου της εκκλησίας. Τα μέλη της Πανελλήνιας Ενώσεως Θεολόγων και του παραρτήματός μας στην Ηλεία εκφράζουν ολοψύχως την βαθύτατη ευγνωμοσύνη και τις ευχαριστίες μας στον μακαριστό κληρικό, ποιμένα και διδάσκαλο για τους αγώνες, την μαρτυρία και την ομολογία που έδινε πάντοτε σε όλη του τη ζωή για την ορθόδοξη εκκλησία, την θεολογία και την παιδεία μας. Ως θεολόγοι εκπαιδευτικοί θα κρατήσουμε στη μνήμη και στην καρδιά μας το εν Χριστό πρότυπο του συνεπούς στην αγία πίστη της εκκλησίας μας ιεράρχη έτσι όπως το βιώσαμε στο πρόσωπο του μακαριστού Μητροπολίτη Ηλείας Γερμανού».Δημήτρης Δημητρουλόπουλος, πρόεδρος Δικηγορικού Συλλόγου Ηλείας«Σύσσωμος ο ηλειακός λαός αποχαιρετά σήμερα τον επί μακρά περίοδο ετών Ποιμενάρχη του με άφατη οδύνη για την απώλειά του και απέραντο σεβασμό στη μνήμη του. Η παρουσία του Μητροπολίτη Ηλείας κυρού Γερμανού σηματοδότησε μία ολόκληρη περίοδο της ηλειακής ιστορίας καθώς το αποτύπωμα των λόγων και των έργων του υπήρξε έντονο τόσο εντός όσο και εκτός των εκκλησιαστικών τοιχών. Με δράση πολυκύμαντη και αποτελέσματα ορατά διαμόρφωσε και προσδιόρισε εξελίξεις όχι μόνο στο αμιγώς εκκλησιαστικό πεδίο, αλλά σχεδόν σε κάθε τομέα της δημόσιας ζωής αυτού του τόπου. Αναδείχθηκε στο ύπατο εκκλησιαστικό αξίωμα της Μητρόπολης μας διαδεχόμενος έναν ιεράρχη, ο οποίος κατέλειπε μία πλούσια κοινωνική παρακαταθήκη δημιουργώντας δομές και χώρους φιλοξενίας πασχόντων συνανθρώπων μας, ηλικιωμένων, ανιάτως ασθενούντων, ορφανών και εγκαταλειμμένων παιδιών κα. Κληροδότησε λοιπόν στον διάδοχό του ένα κοινωνικό έργο, το οποίο είχε προσδώσει στον ίδιο μία ξεχωριστή φήμη σε ολόκληρη τη χώρα και στους πολίτες της Ηλείας την αγωνία το έργο αυτό να διαφυλαχθεί ακέραιο.Με τη φήμη και το έργο αυτό ο εκδημήσας Μητροπολίτης δεν δίστασε να αναμετρηθεί και να αναλάβει αγόγγυστα την προσπάθεια να συνεχίσει να πορεύεται στον δρόμο της κοινωνικής αποστολής της Μητροπόλεώς μας. Και πέτυχε στα 40 και πλέον χρόνια της ποιμαντορίας του όχι μόνο να διαφυλάξει το έργο αυτό, αλλά και να το διευρύνει, να το εμπλουτίσει, να το αναζωογονήσει και να το προσαρμόσει στα δεδομένα και τις ανάγκες της σημερινής εποχής. Παρέχοντας πάντοτε φιλόξενο καταφύγιο και καλύπτοντας όχι μόνο τις υλικές αλλά τις βαθύτερες εσωτερικές ανάγκες όλων εκείνων των συνανθρώπων μας, που οι συνθήκες της ζωής τους αλλά και οι διαδρομές της ιστορίας τους κατέστησαν ανέστιους, πένητες, ανήμπορους να βιώσουν τη εγκόσμια διαδρομή τους μέσα από συνθήκες αξιοπρέπειας και σεβασμού της ανθρώπινης ιδιοσυστασίας, όπως ακριβώς κηρύσσει ο χριστιανικός λόγος. Και ήταν στα χρόνια της παρουσίας του στο μητροπολιτικό θρόνο οι άνθρωποι αυτοί πολλοί: είτε ήταν αυτοί που έμειναν χωρίς καμία κρατική μέριμνα και προστασία στα χρόνια της οικονομικής κρίσης, είτε ήσαν συμπολίτες μας που βρίσκονται σταθερά στο περιθώριο της κοινωνικής ζωής, είτε πρόσφυγες και μετανάστες που συνθήκες πολέμου, φτώχειας και δυστυχίας στην πατρίδα τους τους έφεραν ικέτες στον δικό μας τόπο και έπρεπε εμείς να ανταποκριθούμε στην πανάρχαια παράδοση των Ελλήνων να προσφέρουν άσυλο στους ανθρώπους αυτούς.Έσωσε τότε ο κυρός Μητροπολίτης, παρέχοντας στέγη και φιλοξενία σε μητέρες και παιδιά προερχόμενα από τόπους μαρτυρίου, την τιμή της Ηλείας και των πολιτών της και ξέρουμε όλοι πολύ καλά ότι αυτό δεν έγινε ούτε εύκολα, ούτε ανώδυνα.Όμως εξίσου δυναμική υπήρξε η παρουσία του και στο πέραν των αμιγώς μητροπολιτικών καθηκόντων πεδίο. Γνωρίζουν όλοι οι πολίτες της Ηλείας την ανύστακτη παρουσία του και τη δυναμική συμμετοχή του κάθε φορά που ένα τοπικό μας πρόβλημα απαιτούσε τη συστράτευση όλων των δυνάμεων του νομού μας. Δεν υπήρξε διαχρονικά καμία καθολικής αποδοχής διεκδίκηση που να μην επιστεγάστηκε από τη δική του εμβληματική παρουσία. Είτε ήταν θέματα που αφορούσαν στη δημόσια υγεία, είτε τις δημόσιες υποδομές, είτε την επούλωση πληγών που καταστροφικά φαινόμενα επανειλημμένα προκάλεσαν στην περιοχή μας, όλες οι προσπάθειες και οι αγώνες προσέλαβαν καθολικό χαρακτήρα χάρη και στη δική του γεραρή παρουσία. Και λειτουργούσε αυτή η παρουσία πάντοτε ενοποιητικά όταν οι αναπόφευκτες εντάσεις της πολιτικής ζωής κινδύνευαν να διασπείρουν τις δυνάμεις του τόπου και να υπονομεύσουν την κοινή προσπάθεια.Τις στιγμές αυτές ήταν η δική του σεβάσμια μορφή που εξασφάλιζε την ενότητα, τη συστράτευση και τη συμπόρευση όλων μας. Ακόμη και εσχάτως, κατά τη διάρκεια της πρόσφατης πανδημίας, στάθηκε με σθένος στη σωστή πλευρά των εξελίξεων υπηρετώντας την κοινή λογική και διδάσκοντας με το παράδειγμά του ότι επιστήμη και θρησκεία δεν είναι έννοιες ασύμβατες και μπορούν να πορεύονται μαζί επιτελώντας αυτό που αποτελεί την καταστατική αποστολή τους : τη φροντίδα προς τον άνθρωπο, την ανακούφιση από τον πόνο του φθαρτού και την ανάδειξη εντέλει και την προστασία της ανθρώπινης αξιοπρέπειας ως του θεμελιώδους λόγου της ύπαρξής τους.Είμαι βέβαιος ότι όταν την 3 η Οκτωβρίου 1981, σε αυτόν εδώ τον περικαλλή ναό του Αγίου Νικολάου ακούστηκε πάνδημα η ιαχή «ΑΞΙΟΣ» από τους παρευρισκόμενους στην ενθρόνισή του, εκφραζόταν η ευχή και η ελπίδα όλων ο νέος τότε Μητροπολίτης Γερμανός να μπορέσει να ανταποκριθεί στα υψηλά καθήκοντα και στην ιερή αποστολή που αναλάμβανε. Σήμερα, καθώς πλέον αποχαιρετούμε τον σεβάσμιο Ιεράρχη μας κατά την ολοκλήρωση της εγκόσμιας παρουσίας του, μπορούμε με βεβαιότητα να πούμε ότι περίτρανα ανταποκρίθηκε στην πρόκληση αυτή και «ένοικος πλέον του παντοτινού κεκυρωμένος», όπως λέει ο συμπατριώτης μας ποιητής, πορεύεται στην οδό της αθανασίας συνοδευόμενος από την πάνδημη αναγνώριση και τον ειλικρινή σεβασμό των ανθρώπων που με συνέπεια υπηρέτησε. ΑΙΩΝΙΑ ΤΟΥ Η ΜΝΗΜΗ».Λεωνίδας Βαρουξής (Δντής Δ.Ο.Β.) «Με βαθειά συγκίνηση συναχθήκαμε εδώ στον Μητροπολιτικό Ναό μας για να καταθέσουμε την αγάπη μας στον αείμνηστο πνευματικό μας πατέρα, τον μακαριστό Μητροπολίτη πρώην Ηλείας, Γερμανό, τον μακροβιότερο ιεράρχη της Ελλάδας.Σήμερα η τοπική εκκλησία και ο λαός της Ηλείας πενθούν τον σεπτό ποιμενάρχη μας. Πενθεί η Μητροπολιτική περιφέρειά μας, καθώς κατευοδώνει τον Σεβασμιότατο ποιμενάρχη μας στην τελευταία του επί γης κατοικία.Έτεροι ομιλητές, αρμοδιότεροι του ομιλούντος, θα αναφερθούν στο έργο του. Θα πω μόνο πως σήμερα αποχωριζόμαστε έναν αληθινό πνευματικό πατέρα.Η αγάπη του για την Ηλεία και τον Λαό της ήταν απέραντη. Αλλά και εμείς τον σεβαστήκαμε, τον αγαπήσαμε, και εκτιμήσαμε τον άμεπτο, Χριστιανικό και ασκητικό τρόπο της ζωής του. Μιας ζωής, που αποτελούσε για εμάς κανόνα και υπόδειγμα και μας ενέπνεε σε μία διαρκή ανάγκη να τη μιμηθούμε.Ήταν λιτός, δωρικός θα έλεγα, σε όλα του, ελεήμων παρηγορητής, ταπεινός, ασκητικός...

Το απροσποίητο ύφος και το ακέραιο ήθος του αποτελούσαν τα χαρακτηριστικά της σπάνιας προσωπικότητάς του.Ήταν δεινός ρήτορας. Βαθύς θεολόγος. Στοργικός φίλος.Λέγεται πως είναι μοίρα των ανθρώπων να κατανοούν τους άλλους όταν τους στερηθούν. Και να διαπιστώνουν ότι άφησαν ανεκμετάλλευτες ώρες και μέρες κοντά σε τέτοιους ανθρώπους.Δεν συνέβη με τον μακαριστό αυτό, όσον με αφορά... Πάντοτε η επικοινωνία μαζί του ήταν αφορμή χαράς, προβληματισμού, ερμηνείας και λύτρωσης.Όσοι τον γνωρίσαμε αντλήσαμε από την πείρα του, διδαχτήκαμε από τη σοφία του. Νιώθουμε, ωστόσο, ότι πολλά θα είχαμε ακόμα να ωφεληθούμε από αυτόν. Ευχαριστούμε τον Θεό που μας τον χάρισε για τόσα χρόνια να μας διδάσκει και με τον λόγο του, κυρίως όμως με το παράδειγμά του.Ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης μας πορεύεται την ''μακαρίαν ὁδὸν'' κατάφορτος έργων αγαθών, τα οποία του εξασφαλίζουν «θησαυρούς ἐν οὐρανῶ».Η μνήμη του θα είναι ανεξίτηλη μέσα στην καρδιά, μέσα στην ψυχή μας.Σεβασμιότατε, πιστεύουμε ότι κι από κει που τώρα βρίσκεστε θα μας έχετε στη μέριμνά σας και θα προσεύχεσθε στον Κύριο για όλους εμάς, τα πνευματικά σας παιδιά.Και τώρα, ευχαριστούντες τον Θεό που τον γνωρίσαμε.«Δεύτε τελευταίον ασπασμόν...».Ας είναι αιωνία η μνήμη του, την ευχή του να έχουμε».